Bazı kitaplar vardır daha elinize aldığınız ilk anda, okuduğunuz ilk cümlede sizde merak uyandırır veya sizi bambaşka bir dünyaya götürür. O ilk cümle öyle bir etki yaratır ki sonraki cümleleri okumak için sabırsızlanırsınız. Hatta kimi zaman yıllar geçse bile aklınızın bir köşesinde asılı kaldığını fark edersiniz. Edebiyat dünyası böyle etkileyici binlerce cümleyle dolu elbette ama biz bu yazımızı kitapla tanıştığınız andaki o ilk cümleye ayırdık.
10.
“Yakmak bir zevkti. Bazı şeylerin yitmesini, kararmasını ve değişmesini görmek özel bir zevk veriyordu. Avuçlarında, dev piton yılanını andıran bakır çinko alaşımı hortumla dünyaya zehirli gazyağı püskürtürken, kanının beyninde zonkladığını hissediyordu… Elleri, tarihin paçavralarını ve kömürleşmiş kalıntılarını yok etmek için ateş ve alevin tüm senfonilerini olağanüstü bir şekilde yöneten bir orkestra şefinin elleriydi. Duygusuz kafasında 451 numaralı sembolik başlığı, gözlerinde bundan sonra neler olacak düşüncesiyle turuncu alevler vardı.”
Bilimkurgu ve fantastik edebiyatın usta ismi Ray Bradbury’nin imzasını taşıyan Fahrenheit 451 yayımlandığı anda klasikleşen eserlerden biri. Distopya edebiyatının dört temel kitabından biri kabul edilen Fahrenheit 451 tüm bildiklerini sorgulamaya başlayan Montag’ın hikâyesini anlatıyor.
9.
“Toy çağımda bir öğüt vermişti babam, hala küpedir kulağıma. ‘Ne zaman’ demişti, ‘birini tenkide davranacak olsan, hatırdan çıkarma, herkes senin imkanlarında gelmemiştir dünyaya!””
Kendi döneminin en büyük yazarlarından biri olan Amerikan yazar F. Scott Fitzgerald imzalı Muhteşem Gatsby 1. Dünya Savaşı sonrası Amerika’nın, ‘Caz Devri’ olarak adlandırdığı on yıllık şaşalı dönemi anlatıyor. Beyazperdeye de aktarılan eseri okuduğuzda siz de kendinizi ihtişamlı ve renkli bir dünyanın içinde bulacaksınız.
8.
Galaksinin Batı Sarmal Kolu’nun bir ucunda, haritası bile çıkarılmamış ücra bir köşede, gözlerden uzak, küçük ve sarı bir güneş vardır. Bu güneşin yörüngesinde, kabaca yüz kırksekiz milyon kilometre uzağında, tamamıyla önemsiz ve mavi-yeşil renkli, küçük bir gezegen döner. Gezegenin maymun soyundan gelen canlıları öyle ilkeldir ki dijital kol saatinin hâlâ çok etkileyici bir buluş olduğunu düşünürler.
Douglas Adams tarafından kaleme alınan ve bilimkurgu türünün kült romanlarından biri olan Otostopçunun Galaksi Rehberi başlangıçta bir radyo eseri olarak yazılsa da gördüğü ilgiden sonra kitap haline getirilmiştir. Dünyada kalan tek insanın gezegenler arasındaki yolculuğunu anlatan kitap daha ilk cümlesinde bile mizahi dilinin gücünü vurgular.
7.
“Dünyaca kabul edilmiş bir gerçektir, hali vakti yerinde olan her bekar erkeğin mutlaka bir eşe ihtiyacı vardır.”
Eserleri pek çok dile çevrilerek tüm dünyada okunan, pek çok kez beyaz perdeye uyarlanan Jane Austen’ın ölümsüz aşk romanı Gurur ve Önyargı (bir diğer adıyla Aşk ve Gurur), bu dikkat çekici cümleyle başlıyor. Ünlü yazar kitabında okurken kalbinizin attığını hissedeceğiniz bir aşkı anlatırken aynı zamanda gelenekleri ve kadının rolünü sorgulamaktan geri kalmıyor.
6.
“Mutlu aileler birbirlerine benzerler. Her mutsuz aileninse kendine özgü bir mutsuzluğu vardır.”
Rus yazar Tolstoy bugün dünya klasikleri arasında gösterilen Anna Karenina’ya bu cümlelerle başlıyor. Her karakterin özenle işlendiği kitabın gücünü anlatmak için yazarın eseri “mürekkep hokkasının içine vücudundan etler bırakarak” yazdığını söylemesi yeter de artar bile sanıyoruz.
5.
“Eğer bunu okumaya niyetliyseniz vazgeçin. Birkaç sayfa okuduktan sonra, burada olmak istemeyeceksiniz. Bu yüzden unutun gitsin. Gidin buradan. Hala tek parçayken hemen kaçın.”
Dövüş Kulübü ile tüm dünyanın ilgisini çeken Chuck Palahniu imzalı Tıkanma okuyucusunu kışkırtacak bu cümleyle başlıyor. Yaptığı sağlam sistem eleştirileriyle edebiyat dünyasının asi çocuğu olarak kabul edilen yazar bu kitapta da anne oğul arasındaki sevgiye odaklanırken seksin bağımlılık yaratan gücünü ve yaşlanmanın yarattığı dehşet duygularını da anlatıyor.
4.
“Alice, ırmağın kıyısında, ablasının yanı başında hiçbir şey yapmadan öylece oturmaktan sıkılmaya başlamıştı; ablasının okuduğu kitaba bir iki kez şöyle bir göz attı; ne ki kitapta ne bir resim vardı, ne de konuşma, ‘İçinde resim ve konuşma olmayan bir kitap, ne işe yarar ki,’ diye geçirdi aklından, Alice.”
Çocukların olduğu kadar yetişkinlerin de kalbinde kendine yer bulan Alice Harikalar Diyarında okuyucularını bambaşka dünyalara götürüyor. İngiliz yazar Lewis Carroll tarafından kaleme alınan ve beyaz bir tavşanın peşinde başlayan Alice Harikalar Diyarında okuyucusunu daha ilk cümlesiyle heyecanlı bir yolculuğa çıkarıyor.
3.
“Gregor Samsa bir sabah bunaltıcı düşlerden uyandığında, kendini yatağında dev bir böceğe dönüşmüş olarak buldu.”
Kitabı okuyan pek çok edebiyat sever daha ilk kelimede cümleyi tamamlamıştır eminiz. 20. Yüzyıl edebiyatının en önemli yazarlarından biri olan Franz Kafka’nın uzun öyküsü Dönüşüm yazarın ustalık eseri olarak kabul ediliyor. 1915 yılında yayımlanan eserde otorite-birey sorgulaması yapılıyor. Kafka’nın kalıplaşmış toplumsal durumlara başkaldırı niteliğindeki eseri aynı zamanda yazarın karanlık dünyasını da okuyucuya yansıtıyor.
2.
“Mrs. Dalloway çiçekleri kendi alacaktı.”
20.yüzyılın en önemli yazarlarından Virginia Woolf Bayan Dalloway adlı romanına bu cümleyle başlıyor. Sadece yazarın değil, edebiyat dünyasının da en dikkat çekici romanlarından biri kabul edilen Bayan Dalloway zaman kavramını her şeyin üzerinde tutarken zarifçe yaptığı sistem eleştirileriyle de okuyucuyu büyüleyici bir yolculuğa çıkarıyor.
1.
“Anlatacaklarımı gerçekten dinleyecekseniz, herhalde önce nerede doğduğumu, rezil çocukluğumun nasıl geçtiğini, ben doğmadan önce annemle babamın nasıl tanıştıklarını, tüm o David Copperfield zırvalıklarını filan da bilmek istersiniz, ama ben pek anlatmak istemiyorum. Her şeyden önce, ben bu zımbırtılardan sıkılıyorum. Sonra, onlarla ilgili en ufak bir söz etsem, bizimkilere inmeler iner.”
Listenin ilk sırasında Çavdar Tarlasında Çocuklar var. J. D. Salinger tarafından yazılan ve ilk yayımlandığında ahlaka uygun olmadığı gerekçesiyle Amerika’nın pek çok yerinde yasaklanan eser bugün en çok okunan kitaplar arasında yer alıyor. Sorunlu bir ergenlik dönemi yaşayan ve yetişkinlerin dünyasına başkaldıran Holden’ın hikâyesini anlatan eserden sonra yazar başka bir kitap yayınlamamış olsa da bu kült eseriyle hâlâ edebiyat dünyasının en çok tartışılan isimlerinden biri.
Kaynak: 1
