1918-1920 yılları arasında ortalığı kasıp kavuran İspanyol Gribi ilk nerede ortaya çıktı, nasıl yayıldı, ne kadar etkili oldu, ismini nereden aldı ve diğer bilgiler;
1.
İlk nerede ortaya çıktı;
Birinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru ortaya çıkan bu salgın yaklaşık 100 milyon insanı, yani o zamanki dünya nüfusunun yüzde 6’sını yok etmişti. Salgın ilk olarak 11 Mart 1918 tarihinde ABD’nin New Mexico eyaletinde görülmüş ve daha sonra büyük bir hızla tüm dünyaya yayılmıştı.
Salgın ilk başlarda Amerika, Almanya, Fransa ve İngiltere’de etkili olmuştu, ancak bu ülkelerin tümünün Birinci Dünya Savaşı’nda olması nedeniyle medyada bu salgından hiç bahsedilmedi. Bunun nedeni ise ülkelerin zaten savaşta olması ve salgın haberleri ile de insanların morallerini daha da bozmamaktı.
2.
Salgının adı ve belirtileri;
Savaşta tarafsız ülke olan İspanya bu salgını medyaya sansürsüz bir biçimde taşımış, sırf haberi ilk olarak İspanya yaptığı için de salgının adı İspanyol Gribi olarak tarihe geçmişti.
Bu grip diğer griplere göre 50 kat daha ölümcüldü ve bir yıl içinde tüm dünyayı etkisi altına almıştı. İspanyol Gribi, akciğerde yaralar açıyor ve hızlı bir şekilde hastayı ölüme sürüklüyordu. Görme ve işitme kaybı, diş ve saç dökülmesi, ten renginin kızıla dönmesi gibi durumlar salgının bazı belirtileriydi. Hastalık ilerlediğinde ise insanların teni mavi renge dönüşürken öldüğünde simsiyah oluyordu.
İspanyol Gribi günümüzde dünyayı etkisi altına alan Covid-19 gibi belirli bir yaş kitlesinde daha etkiliydi. Ancak yaşlıların aksine 15 ve 40 yaş arasındaki (halbuki daha dayanıklı diyebileceğiniz) kişiler üzerinde daha etkili oluyordu. Ölümlerin çoğu da yine bu yaş ortalamasına aitti.
3.
Ölümlerin genç ve orta yaşlı kesimi etkilemesi nedeni ile salgından sonra milyonlarca çocuk yetim kaldı ve dünya nüfusunun azalmasının yanı sıra, bir de artışı da bir süreliğine durmuş oldu. Eğer İspanyol Gribi hiç yaşanmamış olsaydı, tahminlere göre şimdiki 7.7 milyar olan dünya nüfusu, 8.5 milyara yakın bir sayıda olacaktı.
Gelelim salgından en fazla etkilenen ülkelere; en çok kaybı 17 milyon ile Hindistan vermiştir. Yine bu salgın eğer vaktinde önlenebilseydi, şu an dünyanın en kalabalık ülkesi Hindistan olacaktı. Salgından az da olsa Türkiye’de etkilenmiştir ve kayıtlara göre sadece İstanbul’da yaklaşık 6500 kayıp yaşanmıştır.
4.
Salgın nasıl sona erdi;
1920’nin sonlarına doğru birçok ülkede hastalık takipleri yapılmaya, insanlara ücretsiz hizmetler verilmeye başlanmıştı. Birinci Dünya Savaşı‘nın sona ermesi nedeniyle de salgına daha fazla önem verilebilmiş ve böylelikle salgının önüne önemli ölçüde geçilebilmiştir. Her ne kadar salgının önüne geçilmiş olsa da yalnızca 2 yılda kayıtlara geçmeyen ölümlerle birlikte yaklaşık 100 milyona yakın insan hayatını kaybetmiştir.
Bu ölümler ile İspanyol Gribi en kısa zamanda en fazla can almış salgın olarak tarihe geçti. Hemen hemen aynı sayılarda ölümün gerçekleştiği Kara Veba salgını ise, dünya nüfusuna oranla en fazla insan hayatına mal olmuş pandemidir.
Kaynak: 1
